بایگانی نوشته‌ها

در ادامه احکام اسم‌های منسوب این بار به بیان حکم نسبت در اسم‌های مثنی و جمع سالم، جمع تکسیر، علم منقول از جمع تکسیر، اسم جمع، اسم جنس جمعی، علم مرکب، وزن‌های فَعيلَة، فُعَيلَة، فَعيل و فُعَيل، اسم‌های دو حرفی، و همچنین نسبت بدون یاء خواهیم پرداخت.

نسبت در زبان عربی عبارتست از افزودن یاء مشدّد ماقبل مکسور به آخر اسم برای بیان نسبت و ارتباط آن به یک چیز دیگر. این یاء مشدّد «یاء نسبت» و اسمی که یاء نسبت به آن اضافه می‌شود «اسم منسوب» نام دارد. اسم‌هایی مثل طهراني، فاطمي، و هاشمي اسم منسوب هستند. سیبویه نسبت را اضافه نامیده است.

عناوین اصلی این درس عبارتند از: حذف حال و صاحب الحال، حذف عامل حال، تعدد حال، اسم‌های مرکبی که حال قرار می‌گیرند، و احکام واو حالیه.

در دفتر دوم از مجموعه مقالات حال در زبان عربی به طرح نکات مهمی درباره عامل حال و صاحب الحال می‌پردازیم. عناوین اصلی این درس عبارتند از: عامل حال، صاحب الحال، مسوغات تنکیر صاحب الحال، حکم صاحب الحال، مرتبه حال و صاحب الحال، مرتبه حال و عامل آن.

حال در زبان عربی وصف فضله منصوبی است که برای بیان حالت صاحب الحال به کار می‌رود: يشرح المعلم الدرس واقفًا. منظور از وصف اسم مشتق است، و مقصود از فضله بودن حال این است که عمده نیست یعنی مسند یا مسند الیه قرار نمی‌گیرد نه این که در جمله به آن نیازی نباشد مثل: {وما خلقنا السماوات والأرض وما بينهما لاعبين}