استفاده از روش‌های خودآموز برای یادگیری زبان عربی و کسب مهارت‌های زبان عربی امروزه تحت تأثیر گسترش شبکه جهانی اطلاعات تغییرات بسیاری به خود دیده است. اینترنت نه تنها دسترسی به معلم زبان عربی را ساده کرده است بلکه روش‌های خودآموز زبان عربی را هم که در گذشته منحصر در کتاب و نوار بود بسیار بهبود بخشیده است. اگر می‌خواهید روش خودخوان و خودآموز را برای آموزش زبان عربی و به شکل خاص برای آموزش مکالمه عربی انتخاب کنید قبل از تصمیم گیری و شروع به کار این مقاله را بخوانید. شناخت چالش‌های پیش رو و نقاط ضعف و قوت یک روش آموزشی، به ما در ادامه مسیر کمک می‌کند.
یادگیری پایدار
«روش آموزش زبان عربی»، حفظ الفاظ و عبارات و یا مطالعه قواعد نیست بلکه راه چگونه آموختن همه این‌ها است. به دست آوردن مهارت‌های زبان عربی نیازمند آموزش صحیح با هدف یادگیری پایدار است. این یادگیری پایدار در روش خودآموز زبان عربی به سادگی به دست نمی‌آید و در بخش‌هایی همچون آموزش مکالمه عربی دست نایافتنی‌تر می‌نماید.
تجربه‌های آموزشی
در روش خودآموز تجربه‌های آموزشی مربوط به مهارت‌های زبان عربی معمولا از فردی به دیگری منتقل نمی‌شوند و در مواردی به کلی قابل انتقال نیستند. در واقع همه کسانی که روش خودآموز زبان عربی را انتخاب کرده‌اند، انتخاب کرده‌اند که به تنهایی عربی بخوانند و در مسیر یادگیری زبان عربی، خود به روش‌ها و تجربیاتی برای بهتر آموختن دست پیدا می‌کنند؛ تجربیاتی که معمولا به کندی به دست می‌آیند. از سوی دیگر یادگیری زبان عربی علاوه بر نیاز به یک روش آموزشی، نیازمند عواملی است که خارج از حوزه آموزش زبان عربی قرار دارند، فاکتورهایی مثل: انگیزه برای یادگیری، قدرت و توانایی ذهنی برای یادگیری، فرصت کافی و وقت گذاری برای یادگیری زبان عربی. همه‌ی این عوامل در طول زمان در معرض تغییر هستند و شرایط همیشه یکسان و بر وفق مراد ما باقی نمی‌ماند. طولانی شدن روند یادگیری حاصل از کندی تجربه‌اندوزی در کسب مهارت‌ها خصوصا در دوره‌های مقدماتی آموزش زبان عربی موجب از دست رفتن فرصت‌های طلایی زندگی ما می‌شود.
ارزش گذاری اجزای متن
در روش خودآموز شما با یک متن مکتوب یا صوتی مواجه هستید که همه اجزای آن به ظاهر ارزش یکسانی دارند حال آن که در این متون نقاطی پایه‌ای و مهمی وجود دارند که اساس آموزش زبان عربی شما را می‌سازند و طبیعتا نیاز به توجه ویژه و وقت‌گذاری بیشتر دارند. شناخت این نکات پایه‌ای در روش خودخوان به سهولت به دست نمی‌آید. آموزش مکالمه عربی به طور خاص نیازمند تمرین‌ها و تذکر به نکاتی است که بسیاری از آن‌ها از طریق روش‌های خودآموز قابل دسترسی نیستند.
اختصار
هماهنگی میان زمان یک کلاس با روش آموزشی بسیار مهم است. من در کلاس‌های حضوری آموزش مکالمه عربی کلاس‌های چهار ساعته هم داشته‌ام. در یک کلاس آنلاین علیرغم شباهت فراوان به کلاس حضوری این زمان نیاز به تغییراتی دارد و باید فرصت‌های استراحت کوتاهی در آن در نظر گرفته شود. روش‌های خودآموز نیز مختصات زمانی خاص خود را دارند و اصل در آن‌ها بر اختصار است. تفصیل و طولانی شدن مباحث در روش خودآموز موجب ایجاد خستگی و کاهش راندمان یادگیری می‌شود و اصولا بسیاری از نکات مهم تفصیلی و مهارتی در روش خودآموز زبان عربی قابل طرح نیستند. این اختصار در مباحث موجب از دست دادن تفاصیل مهمی خواهد شد که برای پایدار شدن معلومات در ذهن بسیار با اهمیت هستند.
پای‌بندی به برنامه و زمان
در روش خود آموز برنامه‌ریزی زمانی و التزام به رعایت زمان می‌تواند به سرعت کم‌رنگ شود. حضور در کلاسی مثل کلاس آموزش مکالمه عربی و پاسخگویی به سوالات معلم نقش بسیار مهمی در نظام‌مند ساختن و زمان‌مند شدن روش آموزش زبان عربی و همچنین افزایش انگیزه‌های آموزشی دارد. روش خودآموز در بسیاری از موارد تحت تاثیر اتفاقات و برنامه‌های روزمره زندگی که گاهی در کوتاه‌مدت اولویت‌های بالاتری دارند نظم اجرایی خود را از دست می‌دهد.کمتر کسی را دیده‌ام که روش خودآموز زبان عربی را دنبال کند و بتواند برنامه آموزشی خود را به صورت طولانی مدت حفظ کند و یا آن را ادامه دهد. ناپایداری برنامه آموزشی از آفات بسیار مهم روش خود آموز است.
تمرین و رفع اشکال
در روش خودآموز زبان عربی عملا تمرین و رفع اشکال مبتنی بر انجام تمرین‌ها به حاشیه رانده می‌شود. در این روش عموما شما به خواندن یا شنیدن چندباره یک درس تشویق می‌شوید؛ خواندن‌هایی که نقش موثری در کسب بسیاری از مهارت‌های زبان عربی ندارد. اضافه کنید به این؛ عدم اطلاع دقیق زبان آموز از اشکالات خود و چگونگی رفع و تصحیح آن‌ها. انجام بسیاری از تمرین‌های مهارتی که در کلاس‌های آنلاین یا حضوری انجام می‌شود عملا در روش خودآموز غیر ممکن است خصوصا در آموزش مکالمه عربی. به همه کسانی که با من در مورد یادگیری صرف و نحو عربی مشورت می‌کنند توصیه می‌کنم که حتما تمرین‌های هر درس را به شکل دقیق انجام دهید. کسب مهارت‌های زبان عربی نیازمند انجام دقیق تمرین‌های هر درس است.
درس یا تمرین؟
درباره حل تمرینات زبان عربی در کلاس یک نکته بسیار مهم وجود دارد که گاهی معلم‌های زبان عربی هم از آن غفلت می‌ورزند؛ هدف از حل تمرین، مهارت افزایی در نزد زبان آموز است. به همین خاطر من تمرین‌های درس را در کلاس همیشه به شکل شفاهی و با مشارکت کامل و فعال زبان‌آموزان انجام می‌دهم. در این روش تمایز و تفکیکی بین «حل تمرین» و «درس دادن» وجود ندارد. در واقع حل تمرین بخش بسیار مهمی از درس دادن است. در روش خودآموز اجرای چنین برنامه‌ای برای حل تمرین‌ها عملا غیر ممکن است.
برنامه‌ی متناسب
یک معلم زبان عربی موفق باید برای تک تک زبان‌آموزانی که در کلاس شرکت می‌کنند برنامه‌ای متناسب در جهت تقویت نقاط قوت و رفع نقاط ضعف آن‌ها داشته باشد. روش‌های خودآموز به دلیل عمومی بودن فاقد این توجه خاص به مخاطب خود است و به علت توجه به بهره‌برداری همگانی، توانایی پرداختن به دقایق و لطایف زبان عربی را ندارد.
روش فعال
این مثال خیلی چیزها را روشن می‌کند؛ اگر یک معلم زبان عربی در کلاس، متن کتاب مبادی العربیه را از رو بخواند و ترجمه کند و آنگاه بدون هیچ شرح خاصی از شما بخواهد که برای جلسه بعد تمرین‌های آن درس را حل کنید شما بدون شک او را بدترین معلم زبان عربی به حساب خواهید آورد. جالب این که گاهی به دنبال روش‌های خودآموزی می‌رویم که دقیقا همین شیوه را دنبال می‌کنند.
کلاس جذاب
ایجاد جذابیت و تنوع در کلاس از وظایف مهم یک معلم زبان عربی است. هیچ یک از ما تمایل به رفتن به کلاس‌های خشک و یکنواخت نداریم. تنوع و جذابیت در روش خودآموز کمتر یافت می‌شود.
کجا ایستاده‌ام؟
داشتن برآورد دقیقی از میزان پیشرفت خود، یک امر مهم و ضروری و انگیزه‌بخش در کلاس است. این اندازه‌گیری‌ها از طریق امتحانات یا از طریق ارتباط فعال با معلم زبان عربی انجام می‌گیرد. دریافت واقع‌گرایانه‌ای از سطح فعلی زبان عربی و درک میزان تسلط بر مهارت‌های زبان عربی است که موجب می‌شود از اعتماد به نفس کافی برخوردار شویم. در انتخاب روش آموزشی خود به این نکته توجه داشته باشید.
سادگی
در بسیاری از روش‌های خودآموز به منظور جذب کاربران بیشتر سعی شده که یادگیری زبان عربی یک موضوع ساده و سهل الوصول نشان داده شود که به راحتی و بدون وقت گذاری زیادی قابل دسترسی است. آنچه که در بسیاری روش‌های خودآموز درباره یادگیری زبان عربی بدون کتاب، بدون نوشتن، بدون معلم، بدون صرف وقت فراوان، می‌شنویم همه و همه با هدف بازاریابی و فروش یک کالای تجاری انجام می‌شود نه یادگیری زبان عربی!
روش اساسی
سوالی که باید به آن پاسخ داده شود این است که: آیا شیوه خودآموز می‌تواند به عنوان یک روش اساسی برای یادگیری زبان عربی انتخاب شود؟ در پاسخ باید بگویم: آموزش زبان عربی به شکل خودآموز خصوصا در دوره‌های مقدماتی هیچگاه اولین گزینه انتخابی من نبوده است. در مراحل پیشرفته یادگیری زبان عربی، روش خودآموز در کنار روش اصلی آموزش زبان عربی مزایای بسیاری در بر دارد و موجب سرعت بخشیدن به توسعه اطلاعات و مهارت‌های زبان عربی، و ایجاد استقلال و عدم وابستگی و همچنین افزایش اعتماد به نفس شما می‌شود.
دیدگاه خود را بنویسید